Kun je rustig worden van het scherm? Over online ontprikkelen

Meestal is het scherm de oorzaak van veel opvoedvragen. Maar nu lijkt de tablet ook eens een oplossing te zijn. Ouders vertellen dat ze hun kind rustig zien worden achter het scherm. Het blijkt heel goed te werken om je kind bij overprikkeling of bij een emotionele error een tablet te geven. Maar is dat ook helpend voor een kind?

Boze buien

Hoe tegengesteld het ook klinkt: boze buien bieden je kind een gouden kans om te leren. Het is een belangrijk ontwikkelingsdoel voor kinderen om hun eigen emoties onder controle te krijgen. Ze moeten leren hoe ze gedoseerd kunnen reageren op hun eigen frustraties, boosheid, onmacht, overprikkeling en verdriet. Ze moeten ontdekken dat emoties er zeker mogen zijn, maar dat je jezelf er niet in moet verliezen.

Oefenen

In de opvoeding probeer je die emotieregulatie te oefenen. Je leert hoe emoties geuit mogen worden en je geeft aan wat daarbij de grenzen zijn. Ook als je boos bent, is het niet goed om anderen te slaan of om spullen kapot te maken. Daarom oefen je met kinderen om tot tien te tellen bij sterke emoties. Daarom moedig je hen aan om een manier te vinden om zichzelf te herpakken. Maar dat moeten ze wel zelf doen.

Kies je er als opvoeder voor om gefrustreerde emoties van oudere kinderen af te leiden met een snoepje of een scherm, dan pak je dit proces over. Dan ontneem je een kind de gelegenheid om te oefenen met het reguleren van de eigen emoties. Een kind krijgt dan geen tijd om emoties te herkennen en te erkennen, en om een manier te zoeken om uit de error te komen. Daarnaast kan het scherm voelen als een vergoelijking of zelfs als een beloning van de emotie-uitbarsting. Escalaties voorkomen wordt dan minder belangrijk.

Online ontprikkelen?       

Kan het scherm misschien wel een geschikte plek zijn om te ontprikkelen na een drukke schooldag? Sommige ouders hebben daar goede ervaringen mee. Online ontspannen we vaak. Dat komt alleen al doordat we gaan zitten of liggen met het scherm. Je stopt letterlijk met je bezigheden in de echte wereld. Ook je denken krijgt pauze. We verleggen onze aandacht en richten het (meestal) op iets positiefs. Dat ontspant. We vergeten even onze zorgen en kinderen voelen hun zere buik niet meer. Schermen zijn sterke afleiders.

Online voelt veiliger

Voor sommige kinderen voelt de digitale omgeving ook nog eens veel veiliger dan de echte wereld. Want de onlinewereld is een afgebakende wereld met apps, games en films die voorspelbaar zijn. Online heb je grip op wat je doet en daar kun je stoppen wanneer je maar wilt. Sociale contacten kun je er vermijden, net als het profileren van jezelf. Daarom kan de mediawereld overzichtelijker voelen dan het echte leven.

Veel prikkels

Maar laat die mediawereld je ook tot rust komen? Fysiek misschien wel. Maar de meeste games, filmpjes en apps gunnen je brein absoluut geen rust. De prikkeldichtheid is er heel hoog. Er zijn intense kleuren, harde geluiden, flitsende beelden, complexe verhaallijnen en razendsnelle wisselingen. Dat maakt dat ik uiteindelijk toch concludeer dat kinderen online niet echt tot rust kunnen komen. Ze zijn slechts afgeleid van wat hun dwars zat.

Wat helpt wel?

Wat helpt overprikkelde kinderen dan, wat hebben kinderen met een error nodig? Tijd om te bedaren. Rust om zichzelf te herpakken. Soms kan dat in de onlinewereld. Maar ga dan wel voor een prikkelarme omgeving online. Zoek een simpele game en zet het geluid uit. Of laat je kind online ‘kleuren’ of (technisch) ‘tekenen’ op het scherm. En vraag jezelf tegelijkertijd af waarom het scherm daarbij nodig is. De echte wereld biedt zoveel mooie prikkelarme activiteiten, die een fijne overgang kunnen zijn tussen school en thuis.

Bied alternatieven

Uiteindelijk help je kinderen in hun ontwikkeling door hen te stimuleren om zichzelf te herpakken in de echte wereld. Want in die wereld is de overprikkeling of de emotionele uitbarsting ontstaan. Bij jonge kinderen en kinderen met een jonge ontwikkelingsleeftijd ben jij als opvoeder nog de externe regelaar. Dan is afleiden een prima strategie. Maar doe dat liever niet met een scherm of snoepje. Kies voor een gezonde, leerzame afleiding. Ga voorlezen, pak ander speelgoed of bedenk samen een helpende time-out. Kinderen zullen hun hele leven lang allerlei prikkels en emoties ontmoeten in de echte wereld. Wat geef je hun een grote gift, als je hen leert om daar ín die wereld passend op te reageren.

Tip: ouderlijk toezicht

Moeite met schermen? Met de ouderlijk toezicht app Qustodio regel je zelf hoe lang je kind schermtijd heeft. Ook heb je controle over het gebruik van games en apps. Probeer het zelf en test Qustodio een maand gratis uit.