Met de komst van internet hebben ook de lesmethoden via internet een hoge vlucht genomen. Er zijn al scholen die bij een internetstoring zo onthand zijn dat ze de kinderen naar huis moeten sturen. Maar aan al dat moois van internet zit ook een schaduwkant: er zijn veel websites met discutabele inhoud: porno, goksites, plaatsen waar je drugs kunt bestellen. Ook deze sites zijn bereikbaar vanuit het klaslokaal. Hoe gaan we daarmee om?
Op school
Scholen zijn ingericht om les te geven. Dan hebben we het niet alleen over kennisoverdracht in de zin van ‘feiten en weetjes’ maar ook over ‘omgaan met’. Omgaan met elkaar in de groep en op het schoolplein, als voorbereiding op het omgaan met elkaar in de maatschappij. Maar ook omgaan met alles wat op ons afkomt via de media, en tegenwoordig is dat dus: internet.
Leerkrachten zijn in dit proces de spin in het web. Van hen wordt verwacht dat zij signaleren en anticiperen – en ingrijpen wanneer dat nodig is. Maar vooral dat ze de kinderen leren om weerbaar te worden en om te gaan met elkaar en alles wat ze tegenkomen.
Veel onderwijsinstellingen hanteren het principe dat de leraar als toezichthouder ook moet signaleren wat er online gebeurt. Natuurlijk is het ‘not done’ als er op een beeldscherm in het klaslokaal een pornofilm wordt gekeken. Als dit wordt gesignaleerd, wordt er onmiddellijk ingegrepen. Maar zien we altijd wat er gebeurt? Of ontgaan ons soms zaken die een wezenlijke invloed hebben op kinderen?
De invloed
Want invloed heeft het, dat is wetenschappelijk aangetoond. Inmiddels staat wel vast dat het kijken naar porno schadelijk is voor mensen. Neurologen zien letterlijk wijzigingen ontstaan in de structuur van de hersenen. Door de invloed van deze sites wordt een verwrongen beeld van seksualiteit opgedrongen (waarin de man aan zijn trekken moet komen en de vrouw in het algemeen het lijdend voorwerp is). Het verband tussen liefde en seks wordt genegeerd. Het resultaat is dat al op jonge leeftijd vreemde ideeën ontstaan over relaties en seks. De problemen die in de zomer van 2017 op een basisschool in Den Bosch aan het licht kwamen, zouden hier zomaar het gevolg van kunnen zijn. Zo is de school opeens helemaal niet meer de veilige plek die we voor ogen hadden.
Porno zeer aantrekkelijk
In de praktijk blijft dat met name pornosites een enorme aantrekkingskracht hebben. Wil je veel kijkers trekken en makkelijk geld verdienen, dan moet je een pornosite maken. In de wereld van de pornoaanbieders draait alles om geld, niet eens om seks, laat staan om relaties en liefde. Voor geld worden acteurs ingehuurd om expliciete en vaak onnatuurlijke handelingen te verrichten (voor zover ze niet voor een schijntje gedwongen worden om te acteren). En voor geld wordt het resultaat getoond aan pornoverslaafden. De uitbaters gaan hierin net zo te werk als drugsdealers: ze beginnen met een gratis shotje, maar na verloop van tijd wil de gebruiker meer – en extremer. Zo gaat het ook bij pornosites: een selectie afbeeldingen, een aantal (ingekorte) filmpjes - zodat het verlangen naar meer (en extremer) wordt opgewekt. Betaald uiteraard, en daar wordt flink geld aan verdiend. Dat dit resulteert in verknipte opvattingen over seksualiteit die tot op de basisschool en in gezinnen thuis gevolgen hebben, dát interesseert de uitbaters niet.
Een voorbeeld uit de praktijk
Wij hadden een pleegzoon die een aantal jaren op school zat in het Speciaal Voorgezet Onderwijs – bepaald geen makkelijke groep kinderen. De school had strikte regels omtrent bijvoorbeeld pestgedrag en computergebruik. Toch gebeurde het herhaaldelijk dat hij thuiskwam met de namen van websites, die hij op school had kunnen zien ‘als de leraar even uit de klas was’. Steevast wilde hij dan thuis even testen of hij daar ook bij die websites kon komen. En als dan het scherm vertelde dat de site was geblokkeerd omdat het porno was, glunderde hij… “Goed filter, pa!”. Maar intussen... Intussen klaagde een moeder van een schoolgenoot van onze pleegzoon hierover bij mijn vrouw: “Mijn zoon is op school pornoverslaafd geworden”. Zo ver kan het komen!
Helaas stond de school niet open voor de suggestie om een pornofilter te plaatsen.
Waarom geen filter op school?
Waarom niet? In het algemeen wordt het argument gebruikt dat kinderen niets leren van het plaatsen van een filter. Het domweg blokkeren van sites biedt wel een zekere mate van veiligheid, maar draagt niet bij aan de mediaopvoeding van een kind.
Daar zit een kern van waarheid in. Het heeft niet zoveel zin om een filter te plaatsen en het daarbij te laten. Je zult als school de kinderen ook weerbaar moeten maken. Maar dat lukt je niet door ze dan maar ‘los te laten’ op het internet. Juist die ‘dark side’ van het internet heeft nogal wat aantrekkingskracht.
Een totaaloplossing
Dagelijks gebruik van internet is fantastisch. We hebben ons echter afhankelijk gemaakt van dit wereldwijde web, misschien zonder heel bewust na te denken over wat de consequenties zijn. Door wat we om ons heen zien gebeuren, moeten we er ons van bewust worden dat een veilige leeromgeving creëren ook op dit gebied om actie vraagt. De vraag is hoe we die veiligheid moeten creëren…
Het zomaar binnenhalen van een filteroplossing is maar een deel van het antwoord. Het probleem verschuift dan gewoon naar andere plekken waar alles wel vrij toegankelijk is. Goed internetgebruik vraagt om een totaaloplossing, waar monitoren en filteren hand in hand gaan met goede lesprogramma’s die de kinderen leren om te gaan met de informatie die ze kunnen tegenkomen. Omdat we nu eenmaal met de prachtige content die we via internet ontsluiten óók de kwaadwillende aanbieder binnenhalen, die niet ons welzijn op het oog heeft - maar slechts uit is op geld verdienen ten koste van ons en onze kinderen.
Meer weten over ons speciale schoolfilter.
Reageren?