Gamen: voor veel mensen een fijne manier om te ontspannen. Maar dat geldt niet voor iedereen. Er zijn mensen die zoveel gamen dat ze erdoor in de problemen komen. Ze verwaarlozen hun sociale contacten, slapen en bewegen minder en gaan minder goed presteren op school en werk. Als ze gamen voelen ze zich fijn en op hun gemak: het gamen wordt dan een copingmechanisme (een manier om met problemen of stress om te gaan), of een kans om de werkelijkheid te ontvluchten. Als het gamen invloed gaat krijgen op je gezondheid (sociaal en fysiek), dan spreken we van een gameverslaving (hoewel een gameverslaving nog geen officiële term is).
In deze blog behandelen we:
- Wat is gameverslaving:
- Wanneer ben je verslaafd;
- Symptomen van gameverslaving;
- Is mijn kind verslaafd;
- Stoppen met gamen;
- Behandelingen.
Wat is gameverslaving precies?
Om deze verslaving te leren begrijpen, moeten we eerst kijken naar wat een verslaving is. Verslaving is namelijk een ziekte. In je hersenen én lichaam. Sommige verslavingen liggen voor de hand. Verslaafd aan een middel zoals drugs en alcohol, bijvoorbeeld: een persoon raakt sterk gehecht aan de fysieke reactie die het middel oproept. Andere verslavingen komen voort uit gewoontes waar mensen geen grip op hebben. Denk hierbij aan gokverslaving, pornoverslaving of een Twitterverslaving.
Onze hersenen registreren alle plezierige ervaringen hetzelfde. Of die nu voortkomen uit een psychoactieve stof, zoals alcohol of tabak, een financiële beloning of die ene lekkere maaltijd. Die beloning zorgt ervoor dat dopamine vrijkomt in de hersenen, een stof die zorgt voor een goed en voldaan gevoel. Verslaving verstoort de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor beloning, motivatie, leren en geheugen.
Bij een verslaving kan men niet meer zonder dat ene middel, lichamelijk en/of psychisch. Verslaafden neigen constant naar meer of langer gebruik. Je lichaam went ook aan dingen, dus als je eerst na twee glazen wijn al een shot dopamine kreeg, duurt dat na een tijdje steeds ietsje langer. Wil je dat gevoel, dan moet je dus steeds meer drinken. En kom je zonder te zitten, dan duiken ontwenningsverschijnselen op. Lichamelijk (trillen, hoofdpijn) of mentaal, zoals onrust, paniek en angst.
Is gameverslaving een echte verslaving?
Vanaf 2022 wordt gameverslaving officieel erkend als stoornis. Een officiële erkenning van gameverslaving bestaat nu nog niet, maar inmiddels is wél erkend dat een groep gamers een verstoord gedragspatroon vertoont. Trimbos Instituut noemt het: problematisch gamen.
Wanneer ben je verslaafd aan gamen?
Het is niet zo dat alle games meteen moeten worden afgewezen. Sommige games zijn zelfs goed voor de ontwikkeling. Een potje Fortnite of Minecraft spelen met vrienden uit school is geen reden om te spreken van een verslaving. Online gamen is een manier waarop vriendschappen worden gevormd en gehouden.
Wanneer spreken we dan van een verslaving? De wereldgezondheidsorganisatie (WHO) spreekt van een stoornis wanneer je blijft gamen, en daardoor problemen krijgt op school, werk of met vrienden/familie.
Verslaafd zijn aan gamen zit niet in het aantal uren dat men gamet per dag. Het gaat voornamelijk om de reden waarom je gamet, en of het invloed heeft op je gezondheid of prestaties.
Symptomen gameverslaving
De symptomen van gameverslaving zijn onder andere:
-
- Je hebt moeite met het onder controle houden van de gametijd.
- Je hebt geen interesses in andere activiteiten.
- Gamen is belangrijker dan werk, school of ander sociale activiteiten.
- In je dagelijks functioneren ervaar je problemen, of anderen wijzen je op problemen.
- Je voelt agressie en irritatie tijdens en na het spelen.
- Ook als je niet speelt, denk je steeds aan het spel.
- Je verwaarloost jezelf en je sociale omgeving.
- Je bent eenzaam.
Is mijn kind verslaafd aan gamen?
Denk je dat je zoon of dochter verslaafd is aan gamen? Zit hij/zij veel op de kamer achter de Xbox/Playstation/PC?
Als ouder heerst er al snel paniek. En dat is ook logisch. Er zijn grote, heel rijke bedrijven, die er alles aan doen om jou of je kind verslaafd te maken aan hun games.
Maar kijk wel goed naar het lijstje met symptomen. En vraag eens aan je kind of hij of zij zelf denkt dat er een verslavende factor zit in het gamen. Een paar avonden achter elkaar gamen, is nog geen reden om je meteen zorgen te maken.
Ook kun je met elkaar afspraken maken. Bijvoorbeeld: schermgebruik gebeurt altijd in de woonkamer, en de bovenverdiepingen zijn schermvrij. Zo hou je zicht op wat je kind doet en de tijd die besteed wordt aan gamen. Ook kun je eens meekijken. Misschien wil je kind je wel leren hoe de game werkt, en wil je ook weleens samen een game spelen. Focus op de verbinding, dan heb je een sterke basis voor straks.
Stoppen met gamen
Waarom is stoppen met gamen zo lastig? Zoals vermeld hierboven: verslaving is een ziekte. Ook al zou men erkennen dat er sprake is van een verslaving, lukt het niet cold turkey (in één keer) te stoppen. In de beginfase van het hobbymatig gamen was er sprake van een bewuste keuze. Maar door de verslaving veranderen de hersenen. Wilskracht alleen blijkt niet genoeg om te stoppen met gamen. Daarom is het belangrijk om te reageren op de signalen van je omgeving. Durf het gesprek aan te gaan en schep samen een goed beeld van de situatie.
Gameverslaving behandelen
Gameverslaving is een groeiend probleem. Steeds meer jongeren gamen en daardoor zijn er ook meer afkickklinieken die gameverslaving erkennen en behandelen.
Kijk bijvoorbeeld op:
https://www.eleos.nl/
Afkicken in een afkickkliniek kan zowel in het buitenland als in Nederland. Soms is het fijn even uit je vertrouwde omgeving te zijn en zo even helemaal los te komen van je gameverslaving. Maar ook in Nederland kun je goed worden geholpen, soms zelf met een acute opname mocht de nood echt hoog zijn.
Bronnen:
The disease model of addiction
Verslaving kaapt je brein
6c51 Gaming disorder
Gamen wordt een stoornis
Preventie problematisch gamen.
Reageren?