Elk vakgebied heeft zijn eigen jargon – en vaak ook een hele rij afkortingen. Met internet is dat niet anders en regelmatig word je daar als argeloze gebruiker mee geconfronteerd. Sinds een tijdje hebben we weer een nieuwe: NFT. Het haalde zelfs het NOS-journaal. NFT is de afkorting van ‘Non-Fungible Token’. Dat zegt je waarschijnlijk ook helemaal niets… daarom deze blog, waarin (zonder dat we op de techniek ingaan) wordt uitgelegd wat NFT inhoudt. Daarna aan jou de keuze om er wat mee te doen of het lekker te negeren…
Wat is NFT?
Iets over de term zelf. Non-fungible betekent iets unieks, iets dat niet inwisselbaar is. Een unieke token dus. En een token is simpel gezegd: iets dat waarde vertegenwoordigt.
Waar gaat het over?
NFT’s hebben te maken met eigenaarschap van digitale objecten. Dat is op zich al iets om over na te denken. Want wat is een ‘digitaal object’? Het klinkt als een schijnbare tegenspraak, een paradox. Want een object kan je immers vastpakken, maar een digitaal ‘object’ toch zeker niet?
Wat moet ik me er bij voorstellen?
Stel: ik koop een 17e-eeuws schilderij van olieverf op linnen. Dat schilderij is uniek. In theorie zou iemand het kunnen naschilderen. Dan heb je een vervalsing. Berucht was de Nederlander Han van Meegeren die schilderijen van oude meesters zo goed kon naschilderen dat ze haast niet van echt waren te onderscheiden.
Niemand zal ontkennen dat het dan gaat om een (weliswaar goed gelukte) kopie. En het origineel is (voor kenners althans) duidelijk te onderscheiden van de kopie. Niemand zal betwisten dat ik eigenaar ben van het originele schilderij, ook al zijn er tientallen kopieën van.
Stel nu: ik koop geen schilderij van olieverf op linnen, maar ik koop een schilderij dat op een computer werd gemaakt. Dat is dan een ‘digitaal object’.
De Dikke van Dale zegt dat een object een voorwerp is. Dat voelt in dit verband toch wat ongemakkelijk: kijk je puur naar de fysieke kant van mijn digitale schilderij, dan is het een rijtje énen en nullen op een harde schijf in een computer. Hoezo voorwerp...
En er is nog iets: zo’n digitaal ‘voorwerp’ is met een simpele handeling te ‘klonen’. Copy/paste – dat is gemeengoed sinds we computers hebben.
Stel: ik maak zo’n kopie van mijn digitale schilderij. Beide bestanden (want dat zijn het) zet ik afzonderlijk op twee DVD’s. Beide DVD’s zijn identiek, zowel qua inhoud als uiterlijk. Ik sluit mijn ogen en ‘hussel’ de twee DVD’s door elkaar. Welke van de DVD’s is nu het origineel? Als ik één DVD weggeef, wie is dan de eigenaar van het (originele) digitale schilderij? Je voelt wel aan dat deze vraag niet zomaar te beantwoorden is.
Het probleem met NFT’s
En dat is dus een probleem, want ik kan mijn digitale schilderij eigenlijk niet met goed fatsoen verkopen - als iedereen er ongelimiteerd identieke kopieën van kan maken en vervolgens doen alsof hij/zij er de eigenaar van is. De waarde van iets wordt ook nog eens mede bepaald door het unieke… als er duizenden identieke kopieën bestaan, dan is dat bestand niets meer waard. Het kan alleen maar iets waard zijn als ik het eigenaarschap van het digitale schilderij mee kan verkopen met het digitale bestand. Het bewijs dat ik de eigenaar ben, maakt dat het schilderij zijn waarde behoudt. Precies hiervoor zijn die NFT’s uitgevonden.
Hoe werkt een NFT?
Als iemand een digitaal schilderij koopt van de maker, wordt er een digitaal eigendomsbewijs aangemaakt. Omdat dit eigendomsbewijs natuurlijk wel uniek moet zijn, wordt het opgeslagen in een gecontroleerd gegevensbestand. Dat is vergelijkbaar met de manier waarop digitale munten zoals de Bitcoin worden opgeslagen. De techniek die daarvoor wordt gebruikt, heet ‘blockchain’. Om uit te leggen wat dát nou weer is, gaat hier te ver – ik zal daarvoor een andere blog schrijven… Voor deze blog is het even genoeg om te weten dat er dus digitale eigendomsbewijzen bestaan (NFT’s) die een eigenaar kunnen koppelen aan een digitaal bestand.
Het maakt dan dus niet meer uit dat er van dat originele bestand inmiddels duizenden kopieën zijn! Wil je het digitale schilderij verkopen, dan ga je dus eigenlijk het eigendomsbewijs verkopen en niet het bestand zelf.
Hoe kom ik aan NFT’s?
Tegenwoordig wordt digitale kunst aangeboden op internet. Op gespecialiseerde veiling-sites kan je een keuze maken uit de daar aangeboden kunst. Als je besluit tot aankoop, dan wordt er een NFT gecreëerd: jouw eigendomsbewijs. Deze wordt vervolgens veilig geregistreerd in een blockchain. Vervolgens kunnen de NFT’s worden verhandeld, net als digitale munten - zoals de Bitcoin.
Waarom zou je NFT’s kopen?
NFT’s worden gezien als mogelijke belegging – net als digitale munten, maar ook net als postzegels of edelmetalen. Ook hier geldt natuurlijk dat beleggen een risicovolle onderneming is: iets kan in waarde stijgen, maar ook in waarde dalen. De reden om een NFT te kopen, is dus eigenlijk: geld verdienen.
Wat kost een NFT?
Hier geldt de markt van vraag en aanbod. Als jij een digitaal bestand hebt dat van waarde is voor iemand anders (bekend is bijvoorbeeld de allereerste tweet op Twitter), dan heb je misschien goud in handen. De NFT van deze tweet heeft een paar miljoen dollar opgebracht! Maar is dat het echt waard? Dat is maar de vraag, het is wat de gek ervoor geeft...
Is het veilig?
Dát is een interessante vraag waar ik niet al te stellige uitspraken over durf te doen. De blockchaintechnologie is in principe veilig genoeg. Je eigendomsbewijs is dus wel veilig opgeborgen. Maar je kunt je wel afvragen of het hele concept nu wel zo betrouwbaar is. Wat koop je nou eigenlijk precies…?
Bij aankoop van een ‘echt’ schilderij is een kassabon jouw bewijs van aankoop. En het feit dat het ding bij jou aan de muur hangt.
Maar wát koop je nou eigenlijk precies met een NFT? Er zijn mensen die beweren dat je dan feitelijk de kassabon koopt. Het is mij op dit moment nog niet duidelijk wat de juridische status is van een NFT.
Wil je zelf wat met NFT’s gaan doen, dan raad ik je aan je hier goed in te verdiepen. Dit om te voorkomen dat het allemaal eindigt zoals met de mensen die een stukje grond op de maan kochten…
Interessante links:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Non-fungible_token
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/opmerkelijk/artikel/5275787/veiling-eerste-sms-ter-wereld-fijne-kerst-verkoop
https://www.theverge.com/2021/3/11/22325054/beeple-christies-nft-sale-cost-everydays-69-million
Reageren?