Herkenbaar? Je zoekt iets op internet, koopt het, en wordt vervolgens maandenlang achtervolgd door reclame over dit of een vergelijkbaar product.
Dit komt omdat het internet je volgt. Het weet waar je interesses liggen en past de reclames die je ziet hierop aan. Dit wordt tracking genoemd.
Data brokers
Bedrijven zoals Google onthouden wat je zoekt en kunnen daarmee hun dienstverlening verbeteren. Het is immers het doel van Google om zo relevant mogelijk te zijn. Dat klinkt handig, en dat is vaak ook zo, maar het kan ook vervelend zijn. Facebook is veel in het nieuws geweest over het feit dat ze persoonlijke informatie zouden hebben verhandeld aan datahandelaren. Deze data brokers, zoals ze heten, verzamelen informatie van allerlei bronnen en proberen deze gegevens aan elkaar te koppelen en door te verkopen aan andere bedrijven. Maar hoe werkt dat tracking precies?
Als je bij Google zoekt naar een product met bijvoorbeeld de zoekopdracht 'grasmaaier kopen', dan weet Google vrij zeker dat je geïnteresseerd bent in een nieuwe grasmaaier. Vooral het woord ‘kopen’ helpt hier mee. Voordat je begint met zoeken, plaatst Google een cookie op je computer. Daarmee registreren ze dat je een gebruiker bent. Nu je de zoekopdracht hebt ingevoerd, koppelt Google deze informatie aan de geplaatste cookie. Kom je nu op een andere website, waar Google op adverteert, dan weten ze dat het voor jou relevant is om advertenties van grasmaaiers te zien. Dit is de meest simpele vorm van tracking.
Koppelen van bronnen
Maar het kan nog veel uitgebreider. Ze kunnen bijvoorbeeld ook zien op wat voor soort apparaat je zoekt, wat je schermresolutie is, wat voor internetaanbieder je hebt, waar je woont (ongeveer) en nog veel meer. Gecombineerd zijn al deze gegevens over jou nu veel meer waard geworden. Een adverteerder kan immers veel preciezer advertenties toespitsen op jouw gedrag. En daarmee maken ze de kans dat jij via zo’n advertentie iets koopt, groter. Zo wordt een advertentie meer waard, en kan Google daar meer geld voor vragen.
Stel, je bent ingelogd in Facebook. De site weet waarschijnlijk of je een man of vrouw bent, weet hoe oud je bent, hoe vaak je inlogt, wat voor leeftijd je vrienden hebben, en vanaf welk IP-adres je meestal inlogt, je politieke voorkeur en nog veel meer. Wanneer Facebook zijn gegevens beschikbaar stelt aan andere dataverzamelaars, zoals Google, dan weet Google ook deze gegevens. Want Google weet ook vanaf welk IP-adres je komt. Op deze manier kunnen data brokers gegevens aan elkaar koppelen. Zo weten ze ineens nog veel meer over jou, meer dan je zou verwachten. En hoe meer gegevens ze van je weten, hoe meer je gegevens waard zijn.
Wat ook een veelgebruikte methode is, is het opnemen van trackers in een website. Wanneer je bijvoorbeeld naar nu.nl gaat wordt er ook een tracker geopend van Google analytics. Hierdoor weet Google dat je die site hebt bezocht. Meestal plaatsen ze direct een cookie, zodat ze weten wie je bent. Mocht je daarna naar een andere site gaan die ook Google analytics gebruikt dan geeft je cookie die informatie meteen weer door aan Google. Zo zijn er honderden trackers van data brokers die je op het internet volgen.
Het identificeren van jou door verzameling en koppeling van deze gegevens wordt fingerprinting genoemd. Dit heet zo omdat een dataverzameling van jou net zo uniek is als je vingerafdruk.
Analyseren van gebruikers
Trackinggevens worden ook gebruikt om gebruikers te categoriseren in verschillende groepen en daar weer analyses op doen. Zo kan bijvoorbeeld geanalyseerd worden dat Amsterdammers meer geïnteresseerd zijn in Amstel bier, terwijl mannen uit de achterhoek weer meer van Grolsch houden.
Nu even doemdenken. Wat als iemand jou wil manipuleren? Grote kans dat dat beter gaat als ze veel over je weten. Nepnieuws wordt vooral gepresenteerd aan mensen waar veel over bekend is. Dit komt omdat ze weten wat je zwakke kanten zijn en waar je voor zou kunnen vallen, of hoe ze je kunnen verleiden. Dit is onder andere gebeurd met de gegevens die zijn gelekt door Camebridge analytica, waar ik al eerder over schreef. Op die manier zijn de presidentsverkiezingen mogelijk beïnvloed.
Wat kan ik ertegen doen?
Je kunt tracking wel enigszins tegengaan, of in ieder geval beperken. Wat helpt is om regelmatig je cookies te verwijderen. Je kunt instellen dat dit automatisch gebeurd als je de browser sluit. Hierdoor kunnen de data brokers niet meer zo makkelijk gegevens aan elkaar koppelen en is het moeilijker om een profiel van je op te bouwen. Verder is het goed om al die trackers op websites zo veel mogelijk te blokkeren. Zo kunnen ze niet precies volgen welke sites je allemaal hebt bezocht. Dit kan je doen door bijvoorbeeld uBlock Origin te installeren als extentie in de browser Google Chrome.
Ook zou je kunnen overwegen om niet de zoekmachine van Google te gebruiken maar een privacy vriendelijkere zoekmachine zoals DuckDuckGo. Deze zoekmachine slaat je persoonlijke gegevens niet op en delen geen zoekopdrachten met anderen. Ook achtervolgen ze je niet met advertenties.
Log ook uit van alle social mediawebsites als je ze niet gebruikt, zo kunnen ze je minder goed op de achtergrond volgen. Buiten dat om is het ook veiliger zodat anderen niet toegang kunnen krijgen tot jouw social media (of nog beter, zeg je social media accounts op en praat offline met mensen).
Reageren?