“Mijn kind zoekt dat toch niet op?”

Waarom online blootstelling vaak onbedoeld gebeurt

“Mijn kind is daar nog veel te jong voor.”

“Dat zoekt hij echt niet op.”

“Wij hebben daar goede afspraken over.”

Zinnen die wij bij Kliksafe vaak hoor van ouders. En eerlijk gezegd: vaak kloppen ze ook. De meeste kinderen zitten niet achter een scherm met het idee om schokkende of expliciete content te zoeken. Toch komen veel ouders er op enig moment achter dat hun kind iets heeft gezien wat niet bij zijn of haar leeftijd past. Niet omdat het kind dat wilde. Maar omdat het internet soms sneller is dan onze opvoeding kan bijhouden.

Onbedoelde blootstelling: wat is dat eigenlijk?

Met onbedoelde blootstelling bedoel ik momenten waarop een kind online iets ziet wat niet geschikt is voor zijn of haar leeftijd, zonder daar bewust naar gezocht te hebben. Denk aan expliciete beelden, seksueel getinte video’s, gewelddadige fragmenten of suggestieve advertenties.

Dat kan gebeuren tijdens het kijken van filmpjes, het gamen, via social media, een zoekopdracht voor school of zelfs reclames op bekende websites. Soms is één klik genoeg. Of zelfs geen klik, maar alleen een blik.

Hoe komt je kind hier dan tóch mee in aanraking?

Algoritmes houden geen rekening met wensen van ouders

Online platforms laten vooral zien wat populair is of wat aansluit bij eerder kijkgedrag. Leeftijd, gevoeligheid of opvoedingskeuzes spelen daarin geen rol. Jij als ouder hebt geen invloed op het algoritme en wat je kind dus te zien krijgt. Een onschuldig filmpje kan zomaar gevolgd worden door content met een volwassen lading.

Stel je voor: je kind kijkt naar filmpjes over katten op YouTube en automatisch afspelen staat aan. Een filmpje is afgelopen en de app speelt automatisch een gerelateerde video af. Ook over katten, maar hierin wordt een kat vermoord. Toch niet zo passend voor kinderen dus!

Beelden zeggen meer dan woorden

Ook als de inhoud van een website of video op zichzelf niet problematisch is, kunnen thumbnails (een kleine versie van een afbeelding of video), advertenties of suggestieve afbeeldingen iets laten zien wat een kind niet kan plaatsen.

Gamen is meer dan alleen spelen

Veel games bevatten chatfuncties, ongefilterde taal of verwijzingen naar andere platforms. Wat begint als ontspanning, kan ongemerkt een andere richting op gaan. Wist je bijvoorbeeld dat je via het spel Roblox in contact kan komen met onbekenden? En omdat er altijd mensen met ‘snode plannen’ zijn, en deze mensen ook heel goed weten dat er op deze app kinderen actief zijn, is het belangrijk om extra alert te zijn op contacten die je kind heeft en informatie die hij of zij deelt.

Eén typefout kan genoeg zijn

Bij zoekopdrachten voor school kan een kleine vergissing al leiden naar een website waar je als ouder liever niet wil dat je kind terechtkomt. Stel je voor: je kind maakt een werkstuk over het onderwerp vossen, maar typt per ongeluk in Google een b in plaats van een v. Je kind drukt op enter en… Allemaal afbeeldingen van bossen springen tevoorschijn. Dit is een onschuldig voorbeeld, maar zo makkelijk kan het gaan.

“Maar mijn kind is nog jong”

Juist jonge kinderen zijn extra kwetsbaar. Ze hebben nog geen kader om beelden te begrijpen of te relativeren. Wat ze zien, komt vaak ongefilterd binnen.

Je merkt dit als ouder (soms wat later) door ander gedrag, onverwachte vragen, terughoudendheid of schaamte. Veel kinderen vertellen niet meteen wat ze gezien hebben. Niet omdat ze iets verkeerds hebben gedaan, maar omdat ze niet weten hoe ze het moeten benoemen.

Beschermen is vertrouwen

Soms horen wij ouders zeggen:

“Als ik ga filteren, voelt dat alsof ik mijn kind niet vertrouw.”

Dat gevoel is begrijpelijk. Toch is beschermen iets anders dan je kind niet vertrouwen. Het betekent erkennen dat het internet niet is ingericht op kinderen.

We vinden het normaal om een autostoeltje te gebruiken, gevaarlijke middelen zoals waspods op te bergen en toezicht te houden waar nodig. Een veilige internetomgeving past in datzelfde rijtje. Niet omdat een kind het niet goed zou doen, maar omdat de wereld soms groter is dan een kind aankan.

Waarom praten alleen niet genoeg is

Goede gesprekken zijn onmisbaar. Afspraken helpen kinderen om verantwoordelijkheid te leren dragen. Maar ze kunnen niet voorkomen dat een algoritme iets onverwachts aanbeveelt, een advertentie een ongewenst beeld toont of dat een link verkeerd uitpakt.

Daarom mogen opvoeding en techniek elkaar aanvullen. Een veilige basis geeft rust. Voor ouders, maar ook voor kinderen.

Een veilige basis in het gezin

Bij Kliksafe zien wij hoeveel verschil het maakt als ouders kiezen voor een internetverbinding die meedenkt met het gezin. Je mag het zien als een stukje ondersteuning. Een gefilterde verbinding houdt namelijk veel ongewenste content buiten beeld, voorkomt onbedoelde blootstelling en geeft ruimte om het gesprek aan te gaan. Zonder voortdurend het gevoel te hebben dat je je kind moet controleren. Dat betekent natuurlijk niet dat er nooit iets misgaat. Wel dat je als ouder niet alles alleen hoeft te dragen.

Wat kan je vandaag al doen?

• Kijk samen met je kind hoe hij of zij internet gebruikt
• Stel duidelijke, leeftijdsgerichte afspraken (het liefst voordat je kind voor het eerst een device gebruikt)
• Zorg voor een veilige randvoorwaarden: internetfiltering en ouderlijk toezicht waarmee je schermafspraken kan vastleggen
• Blijf rustig en open als je kind iets vervelends heeft gezien

Perfect hoeft het niet. Betrokken zijn maakt al verschil. Welke tips pas jij toe? Laat een reactie achter onder de blog.

• Bekijk ons internetfilter
• Lees meer over onze ouderlijk toezicht app Qustodio