Waarom geen social media vóór 13 jaar?

Waarom die grens van 13 jaar

De grens van 13 jaar is niet zomaar een verzinsel, maar is gebaseerd op wet- en regelgeving. De Amerikaanse CORPA-wetgeving is gericht op de bescherming van de privacy van kinderen onder de 13 jaar. Die wet houdt in dat websites, apps en socialmediaplatforms geen persoonlijke gegevens mogen verzamelen van kinderen jonger dan 13 jaar, zonder toestemming van hun ouders. Dat betekent in de praktijk dat apps als TikTok, Instagram en Snapchat geen accounts mogen toestaan van kinderen onder die leeftijdsgrens. En omdat het hele businessmodel draait op dataverzameling, hanteren ze de grens van 13 jaar.

Dan is er ook nog de Europese tegenhanger van CORPA, die is opgenomen in de AVG. Deze wet heeft de AVG-K, waarin de ‘K’ aangeeft dat het om kinderen gaat. Deze wet zegt ongeveer hetzelfde, maar doet er eigenlijk nog een schepje bovenop. Er staat namelijk in dat data van kinderen pas vanaf 16 jaar verwerkt mag worden, tenzij er ouderlijke toestemming is. Europese landen mogen die grens zelf nog verlagen naar 13 jaar. Nederland heeft de leeftijd van 16 jaar aangehouden. Dat is natuurlijk verwarrend, want waarom staat in het richtlijnenrapport het advies van 13 jaar? Dat heeft te maken met de internationale standaard van 13 jaar (CORPA), zodat het beleid wereldwijd consistent is.

Het belangrijkste voor ouders om te onthouden is dat die grenzen er niet voor niks zijn. En dat kinderen niet goed kunnen inschatten wat de commerciële belangen van die platforms zijn. Daarvoor hebben ze bescherming nodig.

Risico’s van te vroeg socialmediagebruik

Als ouder kan je vast wel aanvoelen dat te vroeg beginnen met social media niet goed is voor je kind. Maar waaróm precies? Voor veel kinderen is social media nog te veel om te overzien. Kinderen onder de 13 jaar zijn gevoeliger voor prikkels en beloningen, en hebben moeite om echt van nep te onderscheiden. Hun brein is nog niet voldoende ontwikkeld. Daardoor zorgt de stroom van likes, reacties en filmpjes ervoor dat ze steeds terug willen en moeite hebben om te stoppen.

Daarbij komt ook de sociale druk. Ze vergelijken zich met anderen online, ze krijgen last van fomo (dat ze iets missen). Voor iemand die net zichzelf begint te leren kennen, kan dat best zwaar zijn.

In de praktijk uit zich dat in: minder concentratie, minder slaap, onrustig zijn en het ontwikkelen van een negatief zelfbeeld. Dan hebben we het nog niet eens gehad over online risico’s: contact met vreemden of schokkende beelden die zomaar op de tijdlijn/feed opduiken.

De leeftijdgrens is dus niet zomaar een losse flodder om kinderen iets te ontzeggen, maar juist om ze te beschermen. Zodat ze wat sterker in hun schoenen staan, voordat ze de onlinewereld instappen.

Wat gebeurt er in de hersenen voor 13 jaar?

We noemden zojuist al dat het brein van een kind jonger dan 13 jaar nog niet voldoende ontwikkeld is voor het verwerken van zoveel prikkels. Het brein is dan in de opbouw, en zal zich blijven ontwikkelen tot ver in de puberteit. Met name het gedeelte dat verantwoordelijk is voor het remmen van impulsen en keuzes overzien, is nog niet af. Terwijl het emotionele deel, dat reageert op prikkels en emoties juist overactief is.

Likes, reacties en nieuwe volgers voelen aan als echte waardering. Als die waardering uitblijft, kan dat verdriet geven. Rond deze leeftijd zoeken kinderen naar wie ze zijn en waar ze bij willen horen. Social media sturen in dat proces. Kinderen conformeren zich aan volgers en influencers die het ‘perfecte leven’ schetsen. Dat maakt kinderen extra kwetsbaar.

Gelukkig kan jij als ouder veel doen om je kind stap voor stap op weg te helpen naar die onlinewereld, die aansluit op hun ontwikkeling en leeftijd.

Wat kunnen ouders doen?

Wacht tot 13 jaar en leg uit waarom

Leg uit dat social media pas vanaf 13 jaar mogen. Vanwege de privacywetgeving, en omdat ze sociaal en emotioneel nog niet klaar zijn voor de druk van likes, feedback en constant vergelijken. Zo weet je kind dat het niet zomaar een regel is.

Wees ook realistisch en besef dat veel jongeren al veel eerder in aanraking komen met social media via vriendjes, verenigingen of school. Door het gesprek open te houden en je kind zoveel mogelijk te betrekken bij afspraken, verklein je de kans dat het dingen stiekem gaat doen.

Bereid je kind voor op wat komt

Gebruik de tijd vóór de leeftijd van 13 om je kind voor te bereiden op wat komen gaat. Maak je kind bewust van online risico’s, zoals: hoe moet je onderscheiden wat echt of nep is, hoe ga je om met likes, reacties, reclame en groepsdruk, en laat zien hoe jij zelf bewust omgaat met social media. Zo bouw je de vaardigheden op die ze straks nodig hebben als ze zelf social media gebruiken.

Blijf betrokken als het zover is

Het moment dat je kind op social media mag, is dan dichtbij. Herinner aan de afspraken over tijd, gedrag en privacy. Blijf ook vooral interesse tonen in wat je kind doet. Zo zorg je voor een omgeving waarin je kind zich vrij voelt om dingen met jou te delen. Daardoor blijf je invloedrijk, zonder te betuttelen.

Zorg voor veilige randvoorwaarden

Een kind kan pas veilig online leren bewegen als de basis goed is. Denk aan een betrouwbaar internetfilter, ouderlijk toezicht en duidelijke afspraken over schermtijd. Zulke hulpmiddelen zorgen dat de randvoorwaarden kloppen, zodat jouw kind stap voor stap kan ontdekken wat online wél en niet goed is.

NB Instanties als het Trimbos-instituut, Veilig Internetten en Minister van VWS raden dit ook aan. Natuurlijk helpt Kliksafe daar graag bij. Niet voor niets is onze missie: iedereen veilig online, persoonlijk dichtbij.

# Week van de Mediawijsheid
Wij doen mee aan de Week van de Mediawijsheid van 7 t/m 14 november 2025. Het thema is ‘Gezond met je scherm’. Daarom publiceren wij deze week een serie blogs over gezond schermgebruik. Tip: kijk ook eens op kijkevenecht.nl.