Het zou zomaar vandaag kunnen gebeuren: je kind loopt geschrokken weg bij het scherm, omdat het op bloot stuit online. Of morgen: dat je een verwarde tiener aantreft, door wat er zojuist langskwam op het scherm. Porno is op internet nooit ver weg. Hoewel internetbedrijven als Google zich inspannen om porno niet als resultaat van een gewone zoekopdracht te laten zien, blijft het een systeem van algoritmen dat geen rekening houdt met nieuwsgierig doorklikkende kinderen. Op een (illegale) spelletjessite kan zomaar een ongure advertentie oppoppen die direct naar een pornosite brengt.
Verwarrende ervaring
In een vorige blog deelden we een Engels onderzoek naar porno-ervaringen van jongeren op internet. De jongeren gaven aan dat ze gemiddeld dertien jaar oud waren toen ze voor het eerst op porno stuitten online, maar een kwart van de jongeren rapporteerde ook de leeftijd van negen of elf jaar. De meeste jongeren gaven aan dat ze er per ongeluk op waren gestuit en dat ze zich daarna ‘verward’, ‘onrustig’ en ‘nieuwsgierig’ voelden. Jongeren die elf jaar of jonger waren toen ze voor het eerst online porno zagen, voelden een lagere eigenwaarde en keken ook vaker naar porno dan hun leeftijdsgenoten.
Seksuele vorming
Het onderzoek laat zien hoe de mediaopvoeding van kinderen hand in hand gaat met seksuele vorming. Je wilt niet alleen dat kinderen weten wat ze moeten doen als ze ongewild op porno stuiten, maar je wilt ze ook een goed beeld geven van liefde en relaties. Hoe houd je rekening met elkaar? Hoe ben je respectvol naar elkaar? Wat zijn jouw intieme grenzen? En richting vriendjes: hoe onderhoud je een vriendschap en hoe maak je het duidelijk als je iets niet wilt zien online? Seksuele vorming begint dus al jong en geef je spelenderwijs mee. Liefde en seksualiteit zijn een onderdeel van die vorming, maar je leert kinderen over het hele omgaan met elkaar. Is het daarbij mogelijk om nare ervaringen online te voorkomen? En hoe kun je het best reageren als je kind toch porno heeft gezien online?
Vijf tips
1. Begin vroeg
Het is een bekende valkuil om te denken dat het nog jaren duurt voordat je kind online op porno stuit. Al in 2014 lanceerde Sire de campagne ‘Praat met je kind over porno, voordat internet het doet.’ Voorkom onwetendheid, waardoor je kind schrikt van wat er op het scherm of via vriendjes langskomt over seksualiteit. Voorkom ook dat je kind uit nieuwsgierigheid online op zoek gaat naar informatie. Geef vroege voorlichting. Een groots gesprek vinden kinderen daarbij ongemakkelijk. Deel liever steeds wat informatie. In de leeftijd van zeven tot tien jaar zijn kinderen erg gericht op kennis. Dat kan een mooi moment zijn voor een informatief boek als ‘Wonderlijk en waardevol’. Het kijk- en doeboek is mooi vormgegeven en bespreekt seksualiteit in taal die past bij de leeftijdsfase. Kinderen hebben voor hun tiende levensjaar nog geen seksuele fantasieën en verlangens, dus daarmee wil je ze niet overrompelen. En de beste vorming? Dat is nog altijd jouw voorbeeld van liefhebben en respecteren, van nee kunnen zeggen en je kunnen beheersen.
2. Voorkom
Een pornovrij internet is wensdenken. Maar pornovrij internetten, daar kun je je als opvoeder wel voor inspannen. Scholen, de politie en kenniscentra als mediawijzer.net adviseren allemaal een filter tot minimaal het twaalfde levensjaar. Jonge kinderen begrijpen nog niet wat porno is en krijgen er een verwrongen beeld van over seksualiteit. Ook het Engelse onderzoek laat zien hoe belangrijk het is dat kinderen in een begrensde omgeving terechtkomen als ze online gaan. Benieuwd hoe je zo’n omgeving creëert? Klik hier.
3. Wees bereikbaar
Bouw vanaf het begin van de opvoeding aan een open sfeer in je gezin. Leer je kinderen dat ze altijd naar je toe mogen komen met negatieve ervaringen online. Reageer op die situaties niet op een boze of geschrokken manier, maar benadruk hoe goed het is dat je kind jou opgezocht heeft om dit te vertellen. Zo kun je samen bedenken hoe je dit in de toekomst kunt voorkomen. Wees ook fysiek bereikbaar voor je kinderen als ze online zijn: blijf zoveel mogelijk in dezelfde ruimte. Ga regelmatig het gesprek aan over media en seksualiteit. Ben je geen prater? Schrijf gerust eens een briefje en leg dit, bijvoorbeeld met een informatief boekje over seksualiteit, op het bed van je kind. “Als je erover wilt praten, mag je altijd vragen stellen aan mij”. Het belangrijkste is dat je kind weet dat het bij jou terechtkan.
4. Stel vragen
Misschien vindt je kind het lastig om naar jou toe te komen met een porno-ervaring online. Toch zul je aan je kind merken dat er iets is. Afwijkend gedrag is altijd een signaal dat er iets is. Stel open vragen en laat horen dat je niet boos bent, maar dat je graag wilt weten wat er gebeurde online. Ontdek je dat je kind porno heeft gezien, vraag dan hoe je kind erbij kwam. Was het een foutje, zocht je kind er uit nieuwsgierigheid naar, was het omdat een vriendje het ook had gezien of is het een serieus probleem van je kind? Probeer te ontdekken waar je kind nieuwsgierig naar is of welke vragen hij of zij nog heeft. En ook hierbij kun je kiezen voor een boekje of een briefje, als je merkt dat de gesprekken lastig zijn.
5. Vertel
Geef je kind altijd een stukje achtergrondinformatie over online porno, als het daarop gestuit is. Laat weten hoe seksualiteit bedoeld is: binnen de intimiteit van liefde en trouw. Seks is het geschenk om liefde te ontvangen en te uiten. Online wordt seks losgehaald van liefde. Daar is seks bedoeld om de lust van iemand te bevredigen. Vertel ook dat porno niet op het echte leven lijkt. Het gaat er in de beelden soms ruw aan toe en vrouwen hebben bijvoorbeeld vergrote borsten. Bedenk samen met je kind wat hij of zij kan doen als er weer beelden langskomen of als een vriendje zoiets stuurt. Leren nee zeggen en nee doen is een belangrijk onderdeel van het weerbaar worden van je kind. En ook hierbij geldt: een goed en liefdevol voorbeeld is de beste bescherming die je een kind kunt meegeven.
Reageren?