Achter de schermen – bij Esther (47)

Serie: Achter de (beeld)schermen

In deze serie bespreken we met een aantal moeders uitgebreid hoe zij in hun gezin omgaan met schermen, schermtijd, welke afspraken of regels ze hebben. Of kinderen zich eraan houden, wat ze zelf doen etc. We stellen elke moeder andere vragen. Heb jij een vraag aan een moeder? Mail ons gerust.

Schermtijdregels bij Esther thuis

Hoe gaan ze bij Esther* (47) thuis met schermen om? Wij zijn vooral benieuwd naar de afspraken en regels voor haar kinderen die ouder zijn dan 14 jaar. Ze heeft drie zonen (9, 12 en 14 jaar) en drie dochters (17, 19 en 21 jaar).

Geen schermen op de basisschool

Eerst even de regels voor de kinderen op de basisschool, daar begint het tenslotte. Makkelijk wel, onze regel is: geen schermen voor ontspanning, behalve voor functioneel gebruik. En dat is prima vol te houden. Onze zoon (toen 7) moest bijvoorbeeld voor lezen het programma ‘Bouw’ op de laptop oefenen. Ik keek dan mee. Ook voor het typediploma gebruiken ze de laptop tijdens de lagere schoolperiode. Maar ze mogen niet zomaar filmpjes kijken. Je beschermt zo je kind, juist in deze fase is gewetensvorming belangrijk. Ze zijn dan vaak nog zo puur. Bescherming op mediagebied draagt eraan bij dat het geweten teer en ontvankelijk is. Ze weten ook niet wat ze missen als ze opgroeien zonder beeldscherm. Niet alle filmpjes zijn fout natuurlijk, er zijn genoeg onschuldige filmpjes bij, maar het zet altijd aan tot doorklikken – dat maakt het lastig. En controleren en consequent bijhouden van schermtijd vraagt veel van opvoeders.

Regels voor 14+: alleen functioneel

Als de kinderen een mobiel krijgen, is onze belangrijkste regel: schermtijd is voor functioneel gebruik, en niet om doelloos filmpjes te kijken. Voor onze 14-jarige zoon hebben we ouderlijk toezicht. Tijdens de middelbare schoolperiode hebben ze de pc veel nodig voor school, bijvoorbeeld voor agendabeheer, en een programma om Engels te oefenen. Dat Engels oefenen moet heel frequent, dat zorgt voor veel schermtijd. Het is lastig om te controleren of ze daadwerkelijk met schoolwerk bezig zijn. Ik houd daar niet constant toezicht op, maar bevraag hen wel regelmatig waar ze mee bezig zijn. De laptop blijft in principe in de huiskamer.

Lastig

Onze zonen van 12 en 14 jaar controleren elkaar best vaak, en dat is meestal het lastigst. Dan zegt de een: “Hij kijkt filmpjes” en daar komt dan een conflict van. Dat grijp ik dan aan, door zoiets te zeggen: “Jullie doen iets wat niet mag, zoals zomaar een filmpje kijken. Dan krijg je ook nog ruzie. Van het één komt het ander.” Ik probeer ze daarop aan te spreken, dat zie ik als moment voor gewetensvorming.

Een uur per dag

Onze zoon van 14 zit in VWO 3 en kijkt soms filmpjes; vaak scheikundige dingen met proefjes enzo. Ook schaakt hij online. Een enkele keer bekijk ik de geschiedenis op de laptop… en soms heeft hij die gewist ;-). Hij heeft een uur schermtijd per dag op zijn mobiel, tussen 7:00 ‘s morgens en 21:00 uur. ‘s Avonds legt hij de telefoon in de la. Op zijn mobiel staat ouderlijk toezicht; daar hebben we zelf dingen dichtgezet, bij meerdere kinderen gebruikten we dat. Als ze 16 worden, stopt het toezicht automatisch.

Regels voor 17+: alleen functioneel

En de meiden van 17+? Wij vinden dan nog steeds: gebruik schermtijd alleen functioneel. We hebben ook altijd de regel gehad: je mobiel beneden laten als je naar bed gaat. Maar in coronatijd is daar de klad in gekomen, doordat ze allemaal op hun kamer huiswerk moesten maken. Daarna is het zo gebleven, dus de meiden nemen de mobiel wel mee naar boven. Die regel kunnen we helaas niet terugdraaien.

Controle?

Controleert ze de 17-plussers nog? Nee, ik probeer ze wel te ontmoedigen en soms te zeggen: zit je niet te veel op je telefoon? Dat zie ik als appelleren op hun geweten. Onze tweede dochter had destijds tegenvallende resultaten in VWO 4. Toen hebben we samen met haar een uur schermtijd per dag ingesteld, dat vond ze zelf ook fijn. Zij had ook Instagram, maar is daar zelf mee gestopt. Dat zie ik dan als winst. Ze hebben de opvoeding verinnerlijkt en maken zelfstandig keuzes. De mobiel wordt heel makkelijk gepakt voor ontspanning. Ik heb een keer gevraagd: kun je op je knieën gaan voor wat je kijkt…?

Hoe doet Esther het zelf?

Zelf gebruikt Esther haar mobiel of laptop alleen voor functioneel gebruik. Dat geldt ook voor haar man. Maar ze zijn terughoudend met het gebruik van sociale media: “Ik heb er een hekel aan. Eigenlijk hou ik ook niet van appen. Maar WhatsApp is wel makkelijk voor het maken van afspraken en om elkaar te informeren.”

Kun je die oudere kinderen nog verplichten zich aan jouw regels te houden?

We hebben één verplichtende huisregel: op zondag is de telefoon uit. Houden ze zich daaraan? Ja, dat is geen punt van discussie en geeft rust. De meiden hebben hem verder in eigen beheer.

Wanneer een mobiel?

Tijdens de middelbare schoolperiode kopen ze een mobiel, en komt er meer functioneel gebruik. We kijken per kind wat het beste past.

• Zo kreeg de oudste pas een mobiel in de derde klas. Zij liep tegen best veel beperkingen en aan, en werd daar ongelukkig van. Ze had het gevoel dat er voor haar een uitzondering gemaakt moest worden, bijv. met het vak beeldende vorming als er foto’s moeten worden gemaakt. Toen heeft ze voor een reis naar Parijs een telefoon aangeschaft.
• De tweede kocht een telefoon in de tweede klas.
• Onze zoon van 14 hebben we aan het begin van de tweede gestimuleerd een telefoon aan te schaffen. Dat hielp hem om beter in de nieuwe groep te integreren, en dat bleek een goede keus.
• Onze zoon van 12 wil nog geen mobiel. Hij heeft een keer bij een voorlichtingsavond van Yona zulke schokkende beelden gezien, dat hij (nog) geen telefoon wil. Hij mist er niets aan, geeft hijzelf aan. Wij zien wel dat het je kind kwetsbaarder maakt als je geen mobiel hebt. Je mist soms communicatie met de klas.

Ouders onder elkaar

Kinderen chatten veel in de digitale schoolomgeving. Veel daarvan is zinloos, en soms grof. Lappen tekst met allemaal onzin. Je ziet dat beginnende pubers nog niet goed kunnen omgaan met social media. Als ouders kun je elkaar er lastig op aanspreken. Ik heb me er eerder sterk voor gemaakt, juist voor ouders, om met elkaar te besluiten om geen mobiel voor onze kinderen te nemen, en om bezinning daarop. Maar dat kwam niet goed van de grond… heel jammer, er was te weinig animo voor. En inmiddels vind ik het zelf ook irritant als iemand geen app heeft; het is langzaam maar zeker onderdeel van het sociale verkeer geworden. Maar dat het zó gewoon geworden is dat kinderen bijvoorbeeld allemaal films kijken, dat vind ik wel erg. Er treedt vaak een stuk onfatsoen op, door al dat kijken naar films.

Is schermtijd vaak een discussiepunt bij jullie?

Nee, niet echt. Als ze zelf over de regels gaan, en zich met elkaar bemoeien, geeft dat de meeste conflicten.

Moeilijk punt

Wat ik verdrietig vind, is dat je elkaar als reformatorische ouders maar moeilijk kunt vasthouden in deze beeldscherm-cultuur. Er is een algehele vervlakking, jammer, waar sta je nog voor? Het gezin zou een veilig bastion moeten zijn, waarin je kinderen gevormd worden. Dat wordt minder. Vroeger dacht je als gelijkgestemden veel meer hetzelfde. Die gelijkheid is er nu niet meer. Dat je kind zonder telefoon een minderheid is in het reformatorisch onderwijs, vind ik jammer. Je kiest voor reformatorisch onderwijs, en dan moet je constateren dat ouders hier heel verschillend in staan.

* Esther is niet haar echte naam.

PS De geïnterviewden hebben allemaal hun eigen regels en afspraken, waar Kliksafe geen waardeoordeel aan geeft. We vinden het fijn als jij dat ook niet doet ;-). Heb je een inhoudelijke vraag: hartelijk welkom.