Is WhatsApp nog veilig…?

WhatsApp: in februari 2020 had ze 2 miljard gebruikers. Al deze mensen sturen met elkaar 100 miljard berichten per dag. Maar er zijn ook veel vragen. Wie houdt mij in de gaten op WhatsApp? Wie kijkt of ik online ben op WhatsApp? Is WhatsApp veilig? We gaan je vragen behandelen. En ook de nieuwe voorwaarden. Want: op 7 januari 2021 raakten er heel wat gebruikers in paniek.

Wat is er gebeurd?

WhatsApp heeft op 7 januari al zijn gebruikers een pop-up laten zien: ga akkoord met mijn nieuwe privacyvoorwaarden. Veel mensen hebben gewoon op akkoord geklikt, zonder te lezen.
Degenen die de voorwaarden wel doorlazen, zagen dat het privacybeleid ingrijpend verandert. Kijk maar naar het plaatje.

Wat is er gewijzigd?

Belangrijkste is: 1) hoe WhatsApp omgaat met jouw data. En 2) hoe Facebook en andere bedrijven omgaan met jouw data. Dus: WhatsApp deelt jouw gegevens met Facebook, en Facebook deelt het weer met iedereen die ervoor wil betalen. Dat is de zaak. En wie wil dat nu…? Dat Facebook de eigenaar is van WhatsApp, oké. En of je nu wel of geen Facebook hebt, Facebook hoeft niet te weten wat jij tegen wie zegt. Toch?

WhatsApp zegt zelf: wij kunnen niet zien wat jij typt. Wat er wel gebeurt: Facebook kan jouw metadata zien. Metadata zijn hoe laat je wat verstuurt, welke versie van de app je hebt, etc. Dat kon Facebook altijd al. Sommige metadata zijn ook nuttig, zoals welke versie je hebt. Maar nu gaat Facebook jouw metadata delen met meer bedrijven. Dus is je privacy nog verder zoek. Neem Facebook-pay bijvoorbeeld, WhatsApp geeft dat zelf aan als: kijk, handig dat dat nu kan, nu kun je betaalverzoeken doen via Facebook. Wat bij ons natuurlijk direct de vraag opwerpt: willen we dat?

Wil je dat Facebook naast je persoonlijk leven ook nog eens inzicht krijgt in wat je koopt, en met wie je dat deelt?

Dat willen wij niet

Uiteindelijk waren er zoveel mensen geschrokken van de nieuwe privacyvoorwaarden, dat ze niet akkoord gingen, maar dachten: help, dat willen we niet. Daarop zag WhatsApp dat er heel veel gebruikers verdwenen, op zoek naar wat anders. Toen heeft WhatsApp bedacht: we gaan het uitstellen. Zodoende kunnen mensen zich inlezen in wat de nieuwe regels precies zijn. En nu heb je tot mei 2021 de tijd om akkoord te gaan met het nieuwe privacybeleid. Of niet. Als je dit niet wilt, kun je beter over stappen naar een andere app.

Wist je dit over je privacy?

Bekijk dit plaatje eens, zie je wat deze apps voor data van je verzamelen? Wist je al dat WhatsApp zóveel dingen van je verzamelt?

En nu heeft WhatsApp de voorwaarden zo aangepast, dat Facebook in die metadata van jouw WhatsApp mag komen. Ze kunnen bijvoorbeeld telefoonnummers koppelen. Met de nieuwe regels krijgt Facebook toegang tot een schat aan informatie over hun gebruikers. En daardoor kan Facebook nog vele malen beter een profiel van je maken – om je nog beter te kunnen volgen. Er zijn trouwens heel wat instanties die al deze info ook maar wat graag van je zouden weten.

Is het nog veilig?

WhatsApp en Facebook zien beide niet wat je verstuurt. Dus op zich is dat wel veilig. Maar wel dat je iets verstuurt, en naar wie. En wanneer. En hoe vaak. En hoe vaak je online bent. En of je de hele dag op WhatsApp zit enzo. Je kunt je dus wel afvragen of je het nu nog veilig vindt.

Is dat zo erg? Ze zien tenslotte niet wát ik typ.

We praten wel over WhatsApp, maar eigenlijk hebben we het over Facebook. Facebook is eigenaar van WhatsApp. En Facebook heeft maar één doel: geld verdienen. Het is geen filantropische instelling ofzo. Dus ook al zien ze niet wat jij typt, ze zien wel heel, heel veel meer van je.  

Maar als je nu als WhatsAppers geen Facebook-account hebt, wat weten ze dan van je?

Nou, nog steeds veel te veel! Je ziet onderaan een pagina steeds vaker het Facebook-icoontje. Als jij op internet rondstruint, en een pagina bezoekt waar zo’n Facebook-icoontje op staat, krijgt Facebook een melding dat jij die page bezoekt. Dat heb je niet door. Maar zo krijgt Facebook een behoorlijk compleet beeld van je… Door een aantal slimme trucjes toe te passen. Voorbeeld: een meisje zocht naar minder heftig geurende shampoo. Omdat bij een zwangerschap de geurbeleving anders is, werd de conclusie getrokken: die is zwanger (wat overigens ook klopte, maar wat ze zelf nog niet wist). Vervolgens ging haar vader op die pc naar internet, en kreeg allerlei babyspullen voorgeschoteld. Best een lastige situatie. Conclusie: alle bezochte websites bij elkaar opgeteld, geven toch best een goed beeld van je.

Ben ik interessant?

Je denkt nu misschien: wat ik doe, is toch helemaal niet interessant? Maar let op! Zelfs als je een incognito-browser gebruikt, kan Facebook van pagina’s met hun icoontje zien dat jij daar geweest bent. Dus Facebook weet wat jij allemaal doet online, en met wie jij elke dag allemaal berichten verstuurt. Kun je iemand opnoemen in het echte leven die dat allemaal van je weet…? Ik niet. Facebook weet dus ongemerkt meer van je, dan je zelf af en toe weet. (Dat geldt trouwens ook voor Google, maar dat is weer een ander verhaal.)

Alles draait om adverteerders

Uiteindelijk draait alles om advertentie-verkoop. Zoek je naar een dakraam, dan krijg je nog tijden advertenties te zien van dakramen. Heb je een zwakke plek, bijvoorbeeld schoenen (de mijne, Hanneke) en je zoekt ernaar, dan krijg je telkens die prachtige schoenen te zien – en word je de hele tijd verleid om ze te kopen.
Adverteerders hebben allerlei contracten. Nu.nl bijvoorbeeld adverteert via Google. Google zegt dan: ik heb hier een profiel van iemand die veel klust. En krijg je een advertentie van Praxis te zien. En had je niet net iets nodig? Er wordt dus een profiel van je gemaakt, en die wordt real time gekoppeld aan adverteerders. En een adverteerder biedt op jouw gegevens bij elke pagina die je ziet. Er gaan echt miljarden om in deze business. Nee, niet in deze business, maar er gaan miljarden om rondom jou. Jij mag gratis deze diensten gebruiken, dus ben jij het product.

Eenzijdig nieuws

Adverteren is niet het enige. Als je Facebook als enige bron gebruikt om het nieuws te volgen, dan krijg je een heel vertekend beeld van de werkelijkheid. De pizzagate is een bizar voorbeeld hiervan. 
Wat Facebook wil, is dat jij zoveel mogelijk dingen ‘liket’. Zodat ze een zo compleet mogelijk beeld van je heeft. Dan kunnen ze jou verleiden met advertenties en nieuwsberichten. Ze gaan je nieuwsberichten sturen, op basis van jouw interesses. En daarmee is Facebook ook een soort leverancier van nieuws geworden. Als je bijvoorbeeld een aanhanger van de Capitoolbestorming bent, krijg je geen berichten die buiten die bubbel vallen. Je ziet geen tegenberichten. Dus je wereld wordt anders, kleiner. En je wordt er zelf individualistischer en eenzamer door, daarover lees je in deze blog. Tip: wil je uit die bubbel? Lees dan dit artikel van mediawijsheid en deze van bits of freedom. 

Wat zijn gratis alternatieven voor WhatsApp?

• Signal: gratis en veilig. Signal weet alleen je telefoonnummer. En daar kan je niks mee.
• Threema: wordt gezien als nóg veiliger. Threema weet helemaal niks van jou. Kost eenmalig 4 euro.
• Telegram: gratis. Telegram kan meelezen met je berichten. Je kunt privé-chats aanmaken, dan kan Telegram niet meelezen. Maar of dat zo blijft? Wij vinden het een twijfelgeval, en zouden hem niet aanbevelen.

Leest iemand mee met mijn gesprekken?

Nee. Op dit moment nog niet, wel zijn ze bezig om dit technisch mogelijk te maken. Het is nu end-to-end versleuteld. Alles wat ertussen zit, kan je niet meelezen. Wat WhatsApp aan het doen is, is een nieuw systeem maken voor dat end-to-end versleutelen. Daar zou dan nog wel eens het gevaar aan kunnen zitten van meelezen.

Als ik in mijn eentje iets anders ga gebruiken - dan mis ik toch van alles?

Mijn advies is: iedereen waarmee je appt, over laten stappen naar een andere app. Toen WhatsApp opkwam, was sms’en nog heel duur. WhatsApp begon als eerste en enige in 2009, en daarom ging men massaal WhatsApp gebruiken.

Is het niet zo dat WhatsApp in Europa aan strengere regels moet voldoen, en het hier dus nog wel veilig is?

Hoewel Europese gebruikers verplicht akkoord moeten gaan met de voorwaarden, mag WhatsApp onder de Europese Wetgeving geen data delen. WhatsApp blijft gebonden aan die privacywet.

Maar waarom al deze heisa dan?

Als Facebook data uit jouw gegevens kan halen, zal ze dat ongetwijfeld doen. En nee, we kunnen niet controleren of Facebook zich aan die wet houdt. In theorie verandert er dus niks voor Europeanen, maar:

• Facebook is Amerikaans, en die hebben lak aan Europa.
• De mogelijkheid dat het kan, impliceert dat ze het zeker zullen doen.
• Facebook heeft niet bepaald een schoon verleden wat betreft privacy hooghouden. Bij Facebook (en ook bij Google) betekent privacy zoiets als: wij zorgen ervoor dat wij alles van je te weten komen, maar dat anderen daar niet bij komen (tenzij ze daar genoeg geld voor betalen).

Oké, en wat nu?

Eigenlijk is het bij alles wat je online doet: denk na wat je doet. Vind jij het echt oké dat je gegevens worden gebruikt (of misbruikt) en gedeeld? Wil je dat niet, dan kun je het beste overstappen naar een andere app. Wij gebruiken inmiddels allebei (Jelte en Hanneke) Signal, en dat is een prima en veilig alternatief.